VƏTƏN DƏRDLƏ DİL AÇANDA...

...Azərbaycan ordusu ilk qədəmlərini atırdı. Hər gün televiziyada cəbhədən verilən informasiyalarla yanaşı Silahlı Qüvvələrimizin problemlərindən də söz açır, Vətən oğullarını köməyə çağırırdılar. Qaradağ sement zavodunun baş energetiki Qasım Yusifov da Vətən, cəbhə soraqlı verilişləri maraqla izləyirdi. Bir gün o, öz ailəsi ilə televizora baxarkən məlumat aldı ki, Azərbaycan ordusu müəyyən ixtisaslar üzrə hərbi kadrlar sarıdan korluq çəkir.

Bu həyəcanlı informasiyanı eşidərkən Qasım ani olaraq fikrə daldı. Həyat yoldaşı Yasəmənə oğrun-oğrun nəzər salıb öz-özünə pıçıldadı:

- Mən ölmüşəm ki, ordumuz korluq çəksin? Axı sovet ordusunda taborun bu sahə üzrə rəisi kimi xidmət etmişəm. Amma bir məsələ var: görəsən, Yasəmən razı olarmı?!

Ertəsi gün səhər Qasım Qaradağ rayon hərbi komissarlığına müraciət etdi. Çox səmimi qarşılandı. 1991-ci il noyabrın 9-da cəbhəyə yola düşməli idi. Həmin gün xudahafizləşmək üçün evə hərbi geyimdə gəlmişdi. Yasəmən etiraz etməyə özündə güc tapmadı. Amma həyəcandanmı, yoxsa nədənsə gözləri yaşardı...

...24 iyul 1992-ci il. Müasir texnika ilə təchiz edilmiş düşmən cənub istiqamətindən Ağdabana güclü hücuma keçmişdi. Döyüşçülərimiz fasiləsiz atəşlərə tab gətirə bilsələr də, günorta çağı tədricən geri çəkilməyə başladılar. Buna baxmayaraq, Qasım komanda-qərargah maşınını Ağdaban yüksəkliyində saxladı. Cani-dildən səy göstərdi ki, əsgərlərimizin döyüş ruhu aşağı düşməsin. Həmçinin bildirdi ki, Ağdaban əldən çıxsa, Kəlbəcərin üstünü işğal təhlükəsi alacaq və indiyədək çəkilən zəhmət itəcəkdir. Vəziyyət get-gedə daha kəskin hal alırdı. Qasım hirsindən az qala ağlayırdı: nə etsin, vəziyyətdən necə çıxsın? Bu fikirlər içində texnikadan çölə çıxıb ətrafa göz gəzdirdi. Gördü ki, bir tankımız geri çəkilir, eyni zamanda atəş xəttimizdə qüvvələrimiz də seyrəlir. Qasım başı üstündən vıyıltı ilə keçən güllələrə məhəl qoymadan geri çəkilən tankın qabağını kəsdi. Mexanik-sürücü başını çölə çıxaran kimi əsəbdən bənizi bozarmış, gözləri irilənmiş Qasım avtomatı onun beyninə dirədi:

- Bu dəqiqə tankı üzü düşmənə sarı çevir. Yoxsa... – deyə ucadan qışqırdı.

- Komandir, vallah, çıxış yolu tapa bilmirik, - deyə sürücü naümid halda dilləndi.

- Əsgər, əmrə tabe ol! – deyə baxışları itiləşmiş Qasım dəhşətli bir səslə yenə çığırdı.

Günahını anlayan tankçı cəld texnikanı geri qaytardı. Qasımın tənəli əmrindən sanki varlığına od düşdü. Döyüşə başladı, nə başladı! Nər kimi qızmış tankın cəsarətli hərəkəti düşməni çaşdırdı. Yeni qüvvə gəldiyini güman edən erməni piyadaları dayanmalı oldular. Bizim qəlpəli mərmilər partladıqca göyə burum-burum toz qalxırdı. Bununla da vaxt qazandıq. Bir neçə tank atəşindən sonra ehtiyat qüvvələrimiz gələrək yüksəkliyin əldə saxlanılması üçün lazımi dayaq nöqtələri yaratdılar. Döyüş yavaş-yavaş sakitləşdi. Gərginliyin azaldığını hiss edən Qasım iki əli ilə başını tutaraq yerə uzandı və bir müddət öz-özü ilə danışdı, özünə təsəlli verdi.

...Komandir və əsgər müharibədə bir-birinə sıx bağlı olan bütöv bir taleyə bənzəyir. Komandirin iti ağlı, faydalı düşüncələri, sərkərdəlik qabiliyyəti əsgəri ölümdən, hər cür bədbəxt hadisələrdən hifz edirsə, əsgərin cəsarəti, igidliyi, fədakarlığı komandirin həyatını, şərəf və ləyaqətini, son nəticədə isə ümumi mənafeyi qoruyur. Əsgərlə bir tale sahibi olsa da, komandirin ölümü döyüşən ordu üçün ağır itki hesab olunur. Əsgər ordunun vuran əlidirsə, komandir düşünən beynidir. Bəs bu mənəvi prinsip Azərbaycan Silahlı Qüvvələrində öz yerini tapa bilmişdirmi?

Zabit Qasım Yusifovun cəbhə həyatının bir gününü onun öz dili ilə xatırlasaq, inanarıq ki, üç yaşlı ordumuzda bu mənəvi dəyərlər formalaşmaqdadır.

- “N” yüksəkliyini saxlamaq üçün tank əleyhinə istifadə olunan qurğunu ön xəttə çəkməli idik. Çavuş Elman İbrahimova yaxından kömək etmək məqsədilə mən də gedəsi oldum. Söz yox ki, o, işin öhdəsindən gələ bilirdi. Mən ancaq nəzarət edirdim. Vəziyyət təsadüfən korlana bilərdi. Yaxınlıqdakı kənddə düşmənin bir “Ural” və bir “Niva” maşını gözümüzə sataşdı. Əlbəttə, onları sıradan çıxarmağa gücümüz çatardı. Lakin “PK” ilə sürücüləri məhv edib texnikaları saz halda ələ keçirmək daha səmərəli olardı. Güclü atışma başladı. Düşmən texnikalarını xilas edə bilsə də, canlı qüvvə sarıdan itki verdi. Lakin atəş mövqelərimiz açıq qalmışdı. Manevr etməli olduq. Düşmənlər bizi şiddətli top atəşinə tutdular. Çıxış yolu axtara-axtara yerimizi dəyişərkən qəfil düşən bir mərmi yanımızdaca partladı. Açığı, fikirdən özümü itirmişdim. Hər şey bir anın içində baş verdi. Dörd əsgərim – Mobil, Raqif, Elman və Sulduz məni cəld bədənləri ilə sipərləyib yerə yıxdılar. Qəlpələr başımızın üstündən ötüb keçdi. Xoşbəxtlikdən heç kim yaralanmadı. Əsgərlərimi bir-bir bağrıma basıb üzlərindən öpdüm. O zaman dərindən duydum ki, zabit kimi dəyərliyəm, əsgərlərim də yetkin bir döyüşçü kimi əvəzsizdirlər.

Zabit Şahin Şahbazov da Qasımın döyüş qabiliyyəti ilə bağlı öz ürək sözlərini dedi:

- Qasım işini bilən zabitdir. Tutduğu bütün vəzifələrdə özünü ana torpağın ləyaqətli oğlu kimi göstərib. O, hər cür şəraitdə böyük mənəvi və psixoloji ağrılara dözmək qabiliyyətinə malikdir. Ağır dəqiqələrdə şirin və məzəli zarafatları ilə hamının qəlbini ələ almağı bacarır. Öz cəsarəti ilə döyüşçülərin qələbə əzmini artırır. Kəlbəcərin müdafiəsi zamanı Qasım həm əsgərlərinə rəhbərlik edir, həm də çətin məqamda dinc əhalinin salamat çıxarılmasına köməklik göstərirdi. O, ac qalmış bir hamilə qadına son azuqəsini bağışlamış və döyüş zonasında onun təhlükəsizliyini təmin etmişdir. Sonra məlum olmuşdur ki, həmin qadının bir oğlu doğulmuşdur. Ana oğluna öz xilaskarı Qasımın adını vermişdir.

Vətəncanlı igidimiz Qasım Yusifovun cib dəftərçəsindən oxuyuruq: “Vətən, Torpaq, Ana! Hər üç varlıq mənim üçün müqəddəsdir! Vətən mənim Qazaxımdan – Daş Salahlı kəndimdən başlayırsa, Azərbaycan torpağı mənim beşiyim və son mənzilimdir. Anam məni bu Vətənə, bu torpağa xidmət etmək üçün dünyaya gətirib. Atamın öyüdü yadımdan çıxmaz. O deyərdi: Bu dünyada kişi o şəxsdir ki, Vətən dərdlə dil açanda ayağa qalxsın...”. Bəli, Qasım bu gün Vətənin dərdini öz dərdi bildiyi üçün kişilik borcunu ləyaqətlə ödəyir.

 İbrahim MƏSİMOĞLU

18 mart 1995-ci il