“AZƏRBAYCAN ƏSGƏRİ İGİDDİR”
Müsahibim
– tabor komandiri Nəriman Zeynalovun fikri belədir.
- Sizin tabor Azərbaycan
ordusunun özül daşı kimi ötən iki ildə hansı döyüş yolunu keçib?
- Taborumuzun iki
yaşı oktyabrın 9-da tamam oldu. “Doğum” günündən etibarən milli qəhrəmanlıq ənənələrinə
sadiq qalmışıq. Lakin inkişafa çətinliklə nail olmuşuq. Gah yüksələn xətlə
getmişik, gah da büdrəmişik. İstərdim ki, tariximizi qısaca yada salaq.
Taborumuzun zabit və əsgər heyəti yalnız könüllülərdən, Vətəni ürəkdən sevən
igidlərdən ibarət idi. İlk hərbi qurum olduğuna görə təbii hal kimi taborun
siyasi ab-havası müəyyən qədər qarışıq olmuşdur. Döyüş bölgəsinə 1991-ci il
dekabrın 8-də getmişik. Amma ayrı-ayrı qrup şəklində: Fərəhlə deyə bilərəm ki,
nəzarət etdiyimiz kəndlərdən heç biri
düşmənə təslim olmadı. Bircə Kərkicahan qəsəbəsindən savayı. Onu da bir gün
keçməmiş geri qaytarmışdıq. 1992-ci ilin yanvar ayında nədənsə taborumuz geri
çağırıldı. Həmin ayın 23-də Şuşaya, oradan da Daşaltıya göndərildik. Məlum səbəblər
üzündən taborumuzun varlığı təhlükə altına düşdü. Ağır itki verdik, mənəvi
sarsıntıya məruz qaldıq. Axır ki, şəxsi heyətimiz hərbi çağırış yolu ilə yenidən
tamamlandı. Bizə, az da olsa, təzə qüvvələrlə təlim keçmək imkanı verildi.
Döyüş yolumuzu Kəlbəcərdə davam etdirdik. “N” hərbi hissəsinin tərkibində Kəlbəcəri
güclü, irimiqyaslı düşmən hücumundan mühafizə etdikdən sonra Ağdərə əməliyyatında
çox fədakar döyüş yolu keçdik. 14 kəndi yüksək hərbi bacarıqla, qəhrəmanlıqla
düşməndən təmizlədik. Taborumuz gücünə inanan, öz cəsur igidlərinə arxalanan
bir hərbi qurum kimi yetişdi. Laçın rayonunda qüvvələrimiz seyrəldi. Yeni güc
tolamaq məqsədilə döyüşdən çıxarıldıq. Həmin gündən başımıza cürbəcür oyunlar açıldı.
Taborun dərdləri artdı. Dərdlərimizə əlac edən, canı yanan bir adam isə
tapılmadı. Açığı, bəzi qəbahətlərə baxmayaraq, ötən dövrdə çox şey qazanmışıq.
Öncə zabit və əsgərlərimiz ordu həyatına alışdılar. Taborumuz döyüş aparmaq təcrübəsi
qazandı. Təəssüf ki, bu günün də öz problemləri var.
- Eşitmişəm ki, sizə
fəxri ad vermək üçün keçən il hərbi hissə komandanlığının təqdimat hazırlanması
barədə sərəncamı olub. Bu sərəncam niyə reallaşmadı? Ümumiyyətlə, sizin taborda
mənəvi stimul necə nizamlanır?
- Siz deyən təqdimat
hazırlananda mən bölük komandiri idim. Komandanlıq Ağdərə, Laçın və Kəlbəcər
bölgələrində uğurlu hərbi əməliyyatlarda fəal iştirakımı nəzərə alaraq bu qərara
gəlmişdi. Özüm haqda nə deyim? Heç kəs özünü kənardan görmür. İnsan özü-özünə
qiymət verə bilməz. Həmişə hərbi nizamnamənin tələblərini ödəyən bir komandir
olmağa çalışıram. Borcum Vətənə namusla xidmət etməkdir: mənə fəxri ad verilsə
də, verilməsə də. Son damla qanıma qədər xalqıma xidmət edəcəyəm. Ona görə təqdimatın
sonrakı taleyi ilə maraqlanmadım. Lakin döyüş təcrübəmə dayaqlanaraq deyə bilərəm
ki, müharibə dövründə mənəvi stimul məsələsinə ciddi fikir vermək lazımdır.
İgidliyinə görə fəxri ad alanlarımız var. Bundan savayı, digər təltiflərdən də
istifadə olunmalıdır. Axı hər igidliyin öz dəyəri var. İki il ərzində neçə-neçə
igidin qəhrəmanlığının şahidi olmuşam. Onlara ya təşəkkür elan olunub, ya da
pul verilib. Məncə, bəzi hallarda bunun təsiri az olur. Əsgər dili ilə deməsə də,
hiss edirsən ki, təltifə mənən möhtacdır. Nəsə öz igidliyini maddiləşdirən əşyayi-dəlil
istəyir. Bəziləri isə lap açıq deyirlər: O qədər qan-tər axıtdım, düşmən
öldürdüm, yara aldım, bir sadə metaldan döş nişanı da vermədilər. Mənə elə gəlir
ki, ordumuzda yaxşı ilə pisə maddi sübutla fərq qoyulsa, çox şey qazanarıq.
Fürsət düşmüşkən, bəzi igidlərimizin adını çəkim. Ayaqları yaralı halda
Çapardan Qozlu körpüsünədək düşmən üzərinə ayağıyalın hücuma keçən Amil
Muradovun şücaətini, necə ola bilər ki, qiymətləndirməyəsən? Hoçaz dağı uğrunda
döyüşdə qumbaraatan silahlarla düşmənin bağrını yararaq bir tankı dağıdan və 3
tankla bir PDM-i hərbi qənimət kimi ələ keçirən Bəhmən Ləzimovun, Sabir
Abbasovun, Yavuz Kərimovun, Ədalət Abdullayevin igidliyini dəyərləndirməmək
olarmı? Cəmi beş canlı qüvvə ilə Nareştar kəndini müdafiə edərkən 60-a yaxın ermənini
böyük tələfatla geri oturdan döyüşçülərimizin – Namiq Məhərrəmovun, Qılman
Abdalovun, Elmar Şirinovun, Şaiq Kərimovun və Ağakişi Əhmədovun misilsiz cəsarəti
heç vaxt yaddan çıxmaz.
- Ordumuzun inkişafı
sizi qane edirmi?
- İnkişaf var, lakin
hələ çox iş görmək lazımdır.
- Taborunuzda təslimçilik
ruhu hiss olunurmu?
- Bir hərbçi kimi “təslim”
kəlməsindən siz deyən mənada heç xoşum gəlmir. Təslimçilik ruhu nəinki bizim
taborumuzda, həm də briqadamızda hiss olunmur. Təslim olanlar ordudan qaçıb
gizlənənlərdir. Belələri öz eyiblərini ört-basdır etmək üçün orduya böhtan
atırlar ki, bizdə ordu yaratmaq olmaz və yaxud bizdə ordu yoxdur. “Torpaq
satılır” fikri ilə də razılaşmıram. Düşmənlə üz-üzə dayanan, ölüm-dirim
savaşına qalxan döyüşçülər arasında satqın axtarmaq cəhdi ordunu dağıtmaq cəhdidir.
Necə deyərlər, cücəni payızda sayarlar. Mən öz silahdaşlarım adından inamla deyə
bilərəm: Azərbaycan əsgəri igiddir, zəif təminata qane olandır. Hərb elmini
daha tez mənimsəyir, dözümlüdür, intizamlıdır. Torpaq uğrunda şəhid olmağa
hazırdır. Ümumən desək, Azərbaycan əsgəri keçmiş imperiya əsgərindən üstündür.
Əgər SSRİ əsgərinə vaxtilə verilənlərin heç olmasa 50 faizi bizim əsgərlərə
çatdırılsa, həm təlim, həm də mənəvi dəstəkləmə sahəsində dönüş yaransa, nə desən
edə bilərik.
- Peşəkar zabit ilə
könüllü olaraq cəbhəyə gəlib zabit vəzifəsi tutan və ehtiyatdan çağırılmış
zabitlər arasında hansı fərqli cəhətləri görürsünüz?
- Məncə, zabitlik təkcə
təhsildən asılı deyil. Milli qəhrəmanlıq tariximizi yaradan Cavanşirin, Babəkin
hərbi təhsili olmayıb. Müharibə, döyüş meydanı əsl məktəbdir. Odur ki, müharibənin
od-alovu içərisində hərbi kadrlardan söhbət gedəndə təhsil əsas meyar hesab
olunmamalıdır. Kadrlara fərdi yanaşmaq lazımdır. Elə bizim taborda beş sıravi
döyüşçü zabit vəzifəsindədir. Elşən Sultanov, İlqar Dadaşov, Əli Xalıqov, Məhəd
Tağıyev və Fuad Əsgərova mən necə deyə bilərəm ki, sən zabit deyilsən? Onlar həm
cəsarətli və qorxmazdır, həm də hərbi taktikanı, nizamnamələri yaxşı mənimsəyiblər.
Bircə diplomatları çatmır. Ona görə də döyüşdə təcrübə qazanıb zabit vəzifəsi
tutanlara yuxarıdan aşağı baxmaq məncə, qüsurlu mövqedir.
İbrahim MƏSİMOĞLU
24 noyabr 1993-cü il
Комментарии
Отправить комментарий