İNAM

Laçınlı çavuş Bəhruz Əsədulla oğlu Şahbazov hələ respublikamızda nizami ordu quruculuğu işlərinə başlanmazdan əvvəl də əlinə silah alıb erməni quldurlarına qarşı vuruşurdu. O, səhər gözü açılandan gün batanadək at belində o kənddən bu kəndə gedir, azğın erməni faşistlərinə torpağımızda ağalıq etməyə, vəhşilik göstərməyə aman vermirdi. Tüfənginə gülləni öz cibi hesabına əldə edirdi. Bəzən pulunu son qəpiyinə kimi silaha xərcləyirdi.

Nəhayət, arxalı düşmən güc gəldi. 24 yaşlı igidimizin ata-anası, bacı və qardaşları doğma Alxaslı kəndindən qaçqın düşdülər. Dar gündə igidin xəncəri qınında qalmaz. O gündən etibarən hünərli qardaşları Vüqar və Fuad da el müdafiəçilərimizin dəstəsinə qoşuldular. Ailənin digər üzvləri isə Ağcabədi rayonunda özünə sığınacaq tapdı.

1992-ci ilin yayı idi. Bəhruz artıq “N” hərbi hissəsində xidmət edirdi. O, çox böyük cəsarətlə düşmən arxasına keçir, vacib obyektləri sıradan çıxarır, rabitə xətlərini dağıdırdı.

Bir dəfə tapşırıq “N” kəndində həyata keçirilməli idi. Həm ağır, həm də dəyərli olan bu əməliyyat baş tutsaydı, Laçın rayonunu azad etmək üçün əlavə imkanlar qazanılacaqdı. Döyüşçülərə başçılıq etməyi öhdəsinə alan Bəhruz real vəziyyəti dərindən təhlil edərək müəyyən qənaətlərə gəldi:

- İki gün müşahidə aparmalı, sonra 47 nəfərlə kəndin içərisinə girməliyik. Hələlik odlu silahdan yox, yalnız balta və bıçaqdan istifadə edəcəyik.

İlyas Cabbarovla aparılan məsləhətləşmə də fayda verdi. Nə isə, igid meydanda məlum olar. Qaş qaralanda Bəhruzgil kəndə yaxınlaşdılar. Qabağa üç nəfər dozor göndərildi. Gecə məlum oldu ki, alma bağında ağır texnika var. Postlarda ayıq-sayıqlıq azdır. Demək, bu gecə quldurlara divan tutmağa yaxşı fürsət yaranıb.

Bəhruz bu yerlərdə çox daban döymüşdü. Hər qarışına bələd idi. Lakin yenə həyəcanlanırdı. Nabələd döyüşçülər planı dürüst yerinə yetirməsələr, əsir düşə bilərdilər. Odur ki, kəndə girməzdən əvvəl döyüşçülərlə hər şeyi yenidən, bütün incəliyinə qədər götür-qoy etdi.

Gecə yarıdan keçmişdi. Kəndə ölü bir sakitlik çökmüşdü. Bəhruzgil döyüş tapşırığını yerinə yetirməyə başladılar. Düşmən kazarmasını partlatmaq üçün mina qoyuldu. Kənddə yerli əhali az idi. Sən demə, ermənilərin əksəriyyəti döyüşlərdən təngə gəlib rayon mərkəzinə gedibmiş. Qərəz, qarşıya qoyulan tapşırıqların yarısına əməl edilmişdi. Birdən bizimkilərin artilleriya atəşi başladı. Bəhruzgilin işi yarımçıq qaldı. Kələfin ucu itirildi. Mərmi yağışından daşlar, divarlar dilə gəldi. Kənd vəlvələyə düşdü. Əfsus ki, qərargaha operativ məlumatın verilməsi də ləngidildi. Ara elə qarışmışdı ki, bizimkilər və düşmən qüvvələri bir-birindən seçilmirdi. Bəhruz məəttəl qalmışdı. O, özünü ələ alaraq artilleriya atəşindən qorunmaq üçün gözünə sataşan üstü beton örtüklü bir çardağın altına girdi və gördü ki, bura yığışanların hamısı ermənilərdir. Bəziləri qorxudan zağ-zağ əsirdi. Yaralıların iniltisindən ağız deyəni qulaq eşitmirdi. Vəziyyətin nə yerdə olduğunu anlayan Bəhruz papağını gözünün üstünə çəkdi ki, tanınmasın. Özünü ələ alıb, bu dar məqamda belə vəziyyəti təhlil edərək qiymətləndirməyə çalışdı: “Dığaları yersiz diksindirdik. İndi adı batmışların yatanları da ölü kimi xortlayıblar. İndi gəl, oyaq düşmənin içərisində iş gör, görüm necə görürsən? Mütləq səhərədək kənddən çıxmalıyıq. Nə etdiksə, qənimətdir. 20 nəfər erməni quldurunu cəhənnəmə göndərmişiksə, demək, bu gecəki zəhmətimiz hədər getmədi”.

Mərmi və topların səsi kəsiləndə Bəhruz beton örtüklü çardaqdan çıxıb beş barmağıtək bələd olduğu yollarla kəndin kənarına doğru daban qırmadan irəlilədi. Sən demə, həmin sığınacaqda bir neçə döyüşçü yoldaşı da varmış. Hamı bir nəfər kimi əməliyyatdan sağ-salamat qayıtsa da, bu istiqamətdən Laçının dərdinə əlac tapılmadı. Bəhruzu narahat edən də doğma yurdun nicat məsələsi idi.

1992-ci ilin yanvarınadək Bəhruz əsgər kimi erməni qəsbkarlarına qarşı inadkarcasına döyüşüb. Əsasən qumbaraatançı olub. Amma əlindən, maşallah, hər cür cəngavərlik gəlib. Hərbi əməliyyatlardan şikarsız qayıdanda, 2-3 gün kefi açılmayıb. Laçın rayonunun Qayın qəsəbəsində gedən döyüşdə düşmənin 1 ədəd zenit raket qurğusunu, 1 ədəd minaatanını və 1 ədəd “DŞK”-nı ələ keçirib. Suarası kəndində düşmənin 1 ədəd “PDM”-ni, 1 ədəd “QAZ-66” maşınını qumbaraatanla çilik-çilik edib. Döyüş qabiliyyəti, iti düşüncəsi, cəsarəti, təşkilatçılıq bacarığı ilə komandirliyi valeh edən çavuş Bəhruz Şahbazov 1992-ci ilin yanvarında taqım komandiri vəzifəsinə təyin edilib. Hərbi hissə komandiri rütbəcə çavuş, vəzifəcə zabit olan Bəhruz Şahbazova böyük ümid bəsləyir.

Laçından ötrü burnunun ucu göynəyən Bəhruzu döyüş həyatı yaşadır. Bəlkə də, o, vuruşmasaydı, ürəyi partlayardı. Hər dəfə xatirələrini söyləyəndə sanki əynindən bir köynək dərd çıxarır, doğma Alxaslı kəndinin ağrısı çökmüş ürəyinin qəm yükü azalır:

- 1992-ci il sentyabr ayının 30-da Fətəlipəyə kəndinə hücuma keçdik. Laçını geri qaytarmaq üçün real imkanlar vardı. Qudurğanlıq edən erməniləri yerində oturtmaq lazım idi. Savaşın əvvəlində döyüşçü yoldaşım Əliyar Əliyev həlak oldu. Söz vermişdik ki, bu dəfə nəyin bahasına olur-olsun, düşmənin müdafiəsini yaraq. Texnika sarıdan güclü olan düşmənimiz şiddətli müqavimət göstərirdi. Axşamçağı qruplarımızın rabitə əlaqəsi kəsildi. 9 nəfər döyüşçü və mən tək qaldıq. Manevr etməyə imkan yox idi. Cinahlarımızı yoxlaya bilmirdk. Açıqlığa çıxan kimi güllə atəşinə məruz qalırdıq. Bir gün ac dolandıq. Yaxşı ki, yaxınlığımızda qoz ağacı vardı. Qoz yeməklə aclığın qabağını aldıq. Səhər düşmən biz yerləşən mövqedən həmləyə başladı. Üstümüzə 5 ədəd tank, 2 ədəd PDM gəlirdi. Mən qumbaraatanımla hazır dayanmışdım. Bir düşmən PDM-i düz üstümə gəlirdi. Aramızda 50 metr qalar-qalmaz atəş açdım. PDM alova büründü. Tozanaq qopdu. Bundan istifadə edib yerimi dəyişəndə düşmən tankı məni haqladı. Onu vurmağa imkan tapmadım. Sıçrayışla bir çuxura tullandım. Zirək tərpəndiyimi görən döyüşçü yoldaşlarım bu tankın başını qatmasaydılar, yəqin ki, məhv olacaqdım. Silahım olmadığına görə gizlənməyə məcbur oldum. Axşam qaş qaralanda sərt qayalar arasında üç cəbhədaşıma rast gəldim. Mübariz, Ələsgər, Yaşar və mən 4 gün mühasirədə qaldıq. Aclıq bizə güc gəlirdi. Yenə qozla başımızı girələdik. Əlacsız qalıb Gorusun Dığ kəndinə keçdik. Bataqlıq dərəsindən Qubadlıya adladıq. Güləbirdə çatanda yeni qüvvə yığdıq və Qazıdərədə döyüşə atıldıq. Həkəri çayının körpüsündə düşmənin snayper gülləsi məni yaxaladı. Güllə başımdan dəymişdi. Deyilənə görə, 7 gün özümdə olmamışam. Yeddinci gün həkim deyibmiş ki, bu gün də ayılmasa... Nə isə, Allah köməyimə çatdı. 4 ay müalicə olundum.

Mən düşməndən zərrə qədər də qorxmuram, onlarla daim üz-üzə döyüşmüşəm və inşallah, qələbəyədək döyüşəcəyəm.

İbrahim MƏSİMOĞLU

8 sentiyabr 1995-ci il