2-ci KƏLBƏCƏR ƏMƏLİYYATI: KƏDƏRİMİZ QARIYIR, SEVİNCİMİZ İSƏ CAVANLAŞIR...

İtki verə-verə geri çəkilən erməni hərbi qüvvələrini ön atəş xəttindən müşahidə edirəm. Düşmən öz kölgəsindən qorxmağa başlayıb. Quldurlar təlaş içərisində vurnuxur, döyüş mövqeyindən qaçan əsgərləri özləri vururlar. Ümidləri boğulmaqda olan dığalar qan tökməkdən hələ doymayıblar. Az qalıb: qan içində üzəndə doyarsınız!

Uğurlu döyüşümüz davam edir...

Gözünə döndüyüm “Qrad”larımız laçın bir qayanın köksünə sığınıb. Düşmən nə qədər cəhd etsə də, işini yaxşı bilən cəsur artilleriyaçılarımızı hədəfə ala bilmir. “Qrad”ların tükürpədən atəşi ara vermir. Xəbər gəlir ki, düşmən “N” kəndini verməyə tələsmir. Hökmən artilleriya hazırlığı aparmaq gərəkdir.

Ön atəş xəttindən kəndi əl içi kimi görən zabit Şahin Şahbazov hava telefonu ilə bildirir:

- Hədəf “N” məntəqəsidir. Koordinatları deyirəm. Yazın...

Pənah Əsədov iti sürətlə koordinatları qeyd edir. Onun həyəcanlı səsi eşidilir: “Komandir, tələsmək lazımdır. Hədəfə xeyli canlı qüvvə yığılıb”.

Bütün gecəni ayaq üstə keçirən komandir Namiq Mirzəyev hərbi xəritənin üzərinə əyilir. Koordinatlara əsasən hədəfin məsafəsini, bucaq və səviyyə dərəcələrini təcili müəyyən edir. Doldurucu Ceyhun Məmmədov tapşırığını çoxdan yerinə yetirib. Kənara çəkilərək növbəti komandanı səbirsizliklə gözləyir. Tuşlayıcı Musa Pənahov işini qurtaran kimi atəş açılır. Mərmi havanı yarıb ildırım sürətilə öz ünvanına yön alır. Görəsən, hədəfə od qoydumu? Hamı gözünü rabitəçiyə zilləyir. O, hava telefonunun dəstəyini qulağından yerə qoymur:

- Tez ol, dillən görək...

Şadyana sədalar gəlir:

- Əla... Əla... Əllərinizə qurban olum. Həmin hədəfə daha iki mərmi endirin!

Digər kənd istiqamətində də mərmilər hədəfə dəyir. Düşməni yaman üstələyirik. Tanrısına təpik atan əclaf erməni döyüşçüləri silahı yerə atıb meyit daşıyırlar (kaş dünyada bütün pisniyyət adamların qisməti belə olaydı!). Onlar da canlarını qurtara bilmirlər. Növbəti mərmi kəndin yaxınlığındakı qalaya doluşan düşmən piyadalarının hamısını cəhənnəmə vasil edir.

...Hər mərmi atışından sonra artilleriyaçılar qayanın daldanacaq bir yerində qalanmış ocağın başına yığışır, əllərini isidir, köz üstündə dəmlənən çaydan içib rahatlanırlar. Məni də ocağın kənarında çaya dəvət edirlər. “Qrad” atəşindən gərilən duyğularım sakitləşir. Ocağın istisi ciyərlərimə dolan Kəlbəcərin səfalı dağ havasını xeyli şirinləşdirir. Xəyalımdan gözəl arzular keçir. Kaş bu ocaq başında azad Kəlbəcərin şirinliyini dadaydıq. Kaş bu ocağın közündə kəlbəcərli igidlərin bişirdiyi toy kababını dişimizə çəkəydik.

“N” divizionunun zabiti Seymur Mirzəyevlə tanış oluram. Ağstafadandır. Bakı Dənizçilik Məktəbinin məzunudur. İki il qabaq Qazaxın başı üstünü təhlükə alanda doğma yurdun müdafiəsinə qalxıb. Düşmən o zaman toplardan atəş açaraq kəndlərimizi tarmar edirdi. Biz tərəfdə isə artilleriya mütəxəssisləri az idi. Seymur bu ehtiyacı nəzərə alaraq “Qrad” qurğusunun sirlərini öyrənməyə girişdi. İndi əsl “Qrad” ustasıdır. Kəlbəcərdə öz borcunu layiqincə yerinə yetirir. Onun müavini, ən təcrübəli silahdaşı, baş çavuş Namiq Mirzəyevin də döyüş yolu Qazaxdan başlayıb. Cəbhəyə Neftçala rayonunun Aşağı Surra kəndindən gəlib. Dediyinə görə, Qazax döyüş bölgəsində “Qrad” qurğusundan ilk dəfə Namiq atəş açıb. Necə deyərlər, oxu daşa dəyən cəngavərlərdən deyil. Kədəbəydə başıbəlalı Başkəndin düşməndən təmizlənməsi uğrunda gedən döyüş zamanı onun və dostlarının atdığı mərmilərdən sonra düşmən diz çökməyə məcbur olub.

İki ildən çox müharibənin od-alovu içərisində ömür sürən bu igid ev-eşik sarıdan çox narahatdır:

- Düzü, bu söhbətin yeri deyil. Vətən üçün canımı qurban verməyə hazıram. Amma ürəyimi boşaltmaq istəyirəm. Evdən xəbər almışam ki, binamızı su basıb. Ailəmiz ağır vəziyyətdədir. Bir qardaşım da döyüşür. Lakin bir evdən iki döyüşçü ola-ola rayon rəhbərliyi ailəmizə gözünün ucu ilə də baxmır. Axı belə insafsızlıq olmaz...

Ocaq başında söhbətimiz qızışır. Artilleriyaçı Məhərrəm Taplan oğlu Kərimovun da dərdi açılır:

- Mənim də həyat yoldaşımı Ağstafa ictimai iaşə idarəsində işdən çıxarıblar. İki uşağım var. Maddi ehtiyacımız artdığına görə ürəyim evdə qalıb. Döyüş mövqeyini atıb getməyə qeyrətim yol vermir. Bu igidlərə qaynayıb qarışmışam. Elə dostlaşmışıq ki, aramızdan su da keçmir. Xidmətimdən narazı qalan yoxdur. Xahiş edirəm ki, ailəmin narahatlığı barədə qəzetinizdə yazın, bəlkə Ağstafa rayon icra hakimiyyətində əyləşənlərin yadına biz döyüşçülər də düşdük.

Hava telefonu ilə yenə ön atəş xəttindən komanda verilir. Döyüşçülər “Qrad” qurğusunun yanına tələsirlər. Artilleriyaçılarla sağollaşıb irəli gedirəm.

...Yanşaqbinə kəndi suyu sovrulmuş dəyirmana bənzəyir. Murdar əllərdən xilas olsa da, dinc nəfəs ala bilmir. Bağrı şəhid qanına boyanıb. Kəndi üzük qaşı kimi dövrəyə alan uca dağların naz-nemət  yetirən sinəsi düşmən mərmilərindən od tutub yanıb. Çiçəkli yamaclar külə dönüb. Adamı ağır fikirlər basır... Yox, ocağımız kor qalmayacaq. Dədə-babamız demişkən, su gələn arxa bir də gələr.

İki ağsaqqal kişi yandırılmış binaların həyətində ağır-ağır gəzişir. Yəqin qaçqınlardır, uğurumuzu eşidib gəliblər.

- Salam, ay sizə qurban olum, mən Cabbar Mirzəyevəm, - deyə qəm-qüssədən gözü çuxura düşmüş ağsaqqal dillənir. – Bu yanmış evin yiyəsiyəm. Quruca dörd daş-divarım qalıb. İçində bütün var-dövlətim qalmışdı. İnanın, hələ bir qızıma cehiz verməmişdim. Nəyim varsa, erməni talan edib. İynə-sapa, külüngə, çəkicə kimi aparıblar. Belə də quldurluq olar?

- Deyin görüm, kənd camaatı qayıtmağa hazırdırmı? Axı kəndi belə boş, yiyəsiz qoymaq olmaz.

- Düz deyirsən, mənim balam. Allah erməninin xatasını öz başında çatlatsın. Qurban olum Azərbaycan ordusuna. Sizin qadanız pis adamların ürəyinə. Elə gəlmişdik ki, vəziyyətdən hali olaq. Kəndimiz azadlığa çıxıb. Deməli, hərə gəlib öz ocağını yandırmalıdır.

- Gözümün işığı, - deyə o biri ağsaqqal yaxınlaşıb söhbətə başlayır. - Mən də Ələsgər Qurbanovam. Bax, o dağılmış həyət də mənimdir. Əlbəttə, kəndə qayıdacağıq. Əsas odur ki, suyumuz var. O həyət-bacanı, bağ-bağçanı quran əllər yenə qurar.

...Uğurlu döyüşlərimiz davam edir. Azad olunmuş kəndlərimizin sayı artdıqca kədərimiz qarıyır, sevincimiz isə cavanlaşır.

İbrahim MƏSİMOĞLU

9 fevral 1994-cü il