ТƏLƏBƏ-POLİTOLOQUN SƏNGƏR ÖMRÜ

Prezidentimizin xalqa müraciəti mənəviyyatımızı yerli-dibli silkələdi.Vətən, torpaq, qeyrət, namus nidaları ürəklərə hakim kəsildi. Sosial İdarəetmə və Politologiya İnstitutunun dövlətşünaslıq fakültəsinin tələbəsi Xariz Bəydadaş oğlu Mayılovun qeyrət damarı elə coşub kükrədi ki, təhsili yarımçıq qoyub Vətən səngərinə girməyi, mərd el müdafiəçilərinə qoşulmağı daha vacib saydı. 1993-cü ilin noyabr ayının 6-dan tələbə-politoloq təhsil qayğılarını tamam unudub “N” hərbi hissəsinin taborlarının birində atıcı kimi hərbi xidmətə başladı. Gecə-gündüzünü oxumağa sərf edən, sakit, xoşrəftar, təbiətcə hərbçiyə bənzəməyən bir adamın birdən-birə ölümlü-itimli müharibənin od-alovuna atılması çətin idi. Amma bu əzab-əziyyət Xarizin polad iradəsini əyə bilmədi. Nahaq deyilmir ki, insan döyüş meydanında, Vətən qovğasında tanınar.

Xarizin ömrünə yazılacaq döyüş bəxti də oyaq imiş: elə bir heyətə rast gəldi ki, həm hərb elminin sirlərini öyrəndi, döyüşməyin təhərini mənimsədi, həm də etibarlı, vəfalı səngər qardaşları, dostları qazandı, Vətən uğrunda ədalətli savaşı içəridən yaşadı, daha da kişiləşdi.

Keçən ilin sonuncu günündə Murovdağ döyüşündə qazanılan ilk uğur “N” taborunun 15 əsgərinin adına yazıldı. Onlardan biri Xariz idi. Bu uğur necə qazanıldı?

- Ömər aşırımında düşmənin ön postunu dağıdanlardan biri mən idim, - deyə Xariz qaşlarını ovuşdura-ovuşdura danışır. – Sözün açığı, ulu torpağımız bu qədər ki işğal olunub, elə güman edirdim erməni döyüşçüsü yeddibaşlı əjdahadır! Amma elə ilk döyüşdən sonra qənaətimi dəyişdim. Ön post alınan kimi əjdaha sandığım dığalar, neçə deyim, gözümdə milçək boyda kiçildilər. Onları Yol evinəcən qarışqa kimi əzdik. Yeraltı qazmada hətta bir əsir də tutdum. Qorxusundan dizləri əsirdi. Məni görçək yalvardı ki, onu öldürməyim. Silahını əlindən aldım. Qoyun kimi qabağıma salıb komandirin yanına aparırdım. Dönə-dönə deyirdi ki, mən bir nəfərinizə də güllə atmamışam, məni bağışlayın. Maraq üçün avtomatının gülləsinə baxdım. Düzü, atmamışdı. Lakin sonra özünü pis apardığına görə cavabını aldı. Həmin gün düşməni qıra-qıra Yanşaq kəndinədək qovduq.

Taborun belə bir ənənəsi var: təzə döyüşçü ilk gündən ağır hərbi əməliyyatlara buraxılmır; öyrənilir, sınanır, necə deyərlər, dişdən-dişə vurulur, yalnız bundan sonra məsul tapşırıqların icrasına getməsinə icazə verilir. Xariz bu ənənəni ərkyana pozdu. Əlbəttə, yaxşı mənada pozdu. Çünki o, cəbhəyə könüllü gəlmişdi, inamı güclü idi. Ən əsas dayağı isə qorxmazlığı, fərasəti oldu.

Yanvarın 16-da Yanşaq uğrunda gedən döyüşün həlledici mərhələsi başlandı. Taborun qoç igidləri “N” dağında güclü mövqe seçmişdilər. Yeni həmlənin planı tərtib olundu. Bir taqım Qüllə səmtində mövqe tutdu. Xarizgilin taqımı Yanşaq yolunun ağzında yerləşən yüksəklikdə lövbər saldı. Bir gün gecə-gündüz fasiləsiz döyüş getdi. Dan yeri söküləndə ermənilərin zirehli döyüş maşınının aramsız atəşi əsgərlərimizi dağ başında səpələnməyə məcbur etdi. Xariz qar uçqununa düşərək yolunu azdı. Handan-hana özünə gələndə hiss etdi ki, mühasirədədir. Qulağına erməni dilində deyilən sözlər gəlirdi. O, iradəsini toplayaraq müdhiş tənhalığın doğurduğu qorxu hisslərinə qalib gələ bildi. Boğazını, dişlərini ağrıtsa da, qar yeməklə aclığını dəf elədi. Axşamüstü bir də gördü ki, sağ cinahda taborun dəliqanlı döyüşçüsü Akif Hüseynov öz dəstəsi ilə cəngə çıxıb. Xariz düşmənin sırasında çaşqınlıq yaratmaq üçün arxa tərəfdən dığaları atəşə tutdu. Nəticə pis alınmadı. Amma Xarizin gülləsi tükənmişdi. Cəmi 2 gülləsi və bir qumbarası qalmışdı. Artıq iki dığa ona yaxınlaşırdı. Xarizin atdığı qumbaranın partlayışı onları cəhənnəmə vasil etdi. Daha iki güllə ilə nə edə bilərdi?! Ümidini üzmədi. Qarlı yüksəkliyi zorla aşıb düşəndə pulemyotla onu arxadan atəşə tutdular. Dağın yüksək nöqtəsində güllənin biri yanına dəydi. Var gücünü toplayıb aşağı endi Səngər yoldaşları onun yarasını bağlayıb hospitala göndərdilər. Hospitalda şad xəbər ala bildi: Yanşaq düşməndən təmizləndi. Bu uğurda da Xarizin layiqli payı vardı.

Şəmkir xəstəxanasında Xariz əməlli-başlı müalicə olundu. Sonra onunla Gəncədə görüşdüm. Özünü yaxşı hiss edirdi. Xəstəlik sənədlərini alıb yenidən ön atəş xəttinə qayıtmağa hazırlaşırdı. Olub-keçənlərdən danışdıq. Söhbəti hərləyib fırlayıb, yarımçıq qalmış təhsilindən söz açdı:

- Belə getsə, təhsilimizin müddəti bir az uzanacaq. İnstitutdan mənə möhlət verilsə də, bununla razı deyiləm. Vətən uğrunda döyüşməyə və döyüşdən sonra imtahan verib kursdan-kursa keçməyə gücüm çatar. Deyə bilərlər ki, döyüşçü necə oxuyub-öyrənə bilər? Mən də deyə bilərəm ki, 8 ayda oxunulası proqramı 2-3 ayda mənimsəmək bacarığım var. Qoy komissiya yoxlayıb rəy versin.

- Müharibə uzansa necə?

- Qardaş, müharibə uzana bilməz. Ordumuz tədricən güclənir. Mütləq qələbə qazanacağıq. Bütün dünya tarixi türk hərbinin şöhrətindən danışır. Necə ola bilər ki, biz öz tariximizi, öz qüdrətli hərbi keçmişimizi bərpa edə bilməyək? Bu, ağlasığmaz söhbətə oxşamır. Biz nə vaxtacan düşmən əlində zəlil qalmalıyıq?

Xariz Mayılov əslən İsmayıllı rayonunun Təzəkənd kəndindəndir. O, döyüşə yollandığı gündən anası hörüyünün birini ağ, birini isə qara bağlayıb. Ağır zəmanəmizin yükü atası Bəydadaş kişinin belini əysə də, qürurunu sındıra bilmir. Deyir ki, elnən gələn qara gün toy-bayramdır. 2 oğlundan biri döyüşçüdürsə, ailəsinin qeyrətini Vətən səngərlərində qoruyan varsa, demək, qüssə çəməyə dəyməz.

Qardaşım Xariz, Allah səni o halal ruzulu ata-anana, bir də ki, müstəqil dövlətimizə çox görməsin! Özünü yaxşı qoru, bu gün bizə mətin döyüşçülər gərəkdir, amma sabah dərin düşüncəli politoloqlara da ehtiyacımız olacaq.

İbrahim MƏSİMOĞLU,

6 mart 1994-cü il