MƏĞRURLUQ

                                       

           Vətənə təmənna ilə xidmət etmək, şəxsi fədakarlığa görə ondan mənfəət güdmək mənəvi dəyərlərdən uzaq məqsəddir. Vətənə təmənnasız xidmət etmək ilahi tələblərdən biridir. Bu müqəddəs, ülvi tələbi namus və qeyrətlə ödəyən adam  hətta nə qədər  uzaq qaçsa da , şan-şöhrət mütləq onu tapacaq və adını ehtiramla doğma xalqın, tarixin yaddaşına yazacaqdır. Vətənin verdiyi fəxri ad ancaq və ancaq ilahi məğrurluq doğurur.

                                                                 * * *

         Ailə qurmaq işində Arifin bir həyat fəlsəfəsi vardı: gec olsun, yaxşı olsun. Lakin özünə ömür-gün yoldaşı seçməkdə çox yubandığına görə bəzən istər-istəməz öz içində özünü qınayır,  bu barədə söz açmağa utanırdı. Gözünə təzəcə aradığı, sonaladığı “ov” düşmüşdü ki, Vətən savaşı, torpaq dərdi göyərməkdə olan istəyini təxirə saldı. Bu, torpaq eşqli, qeyrətli, prinsipial oğul üçün elə-belə əngəl deyildi. Nə etsələr də, fikrini azdıra bilmədilər. Arif başı üzərində qara yellər əsən vətəndən savayı hər şeyi unutmaq məramını üstün tutaraq el müdafiəçiləri ilə bir sırada durdu.

          Necə deyərlər, ona dözən on beşə də dözər. Övladına yaxşı bələd olan anası Ruqiyyə xala və Qubadovlar ailəsinin mənəvi ata yükünü çəkən  böyük qardaşı Qurban da Arifin ürək çırpıntılarını duyub, çox məsləhətləşmədən  sonra təşəbbüskarlığı öz üzərinə götürdülər. Görünür, bu da bir alın yazısıdır.

          Öz taleyi ilə barışmaqdan savayı Arif nə edə bilərdi?

          Günlər öz axarı ilə ötüşdü. Əfsus ki, Arif öz nişan mərasiminə gedə bilmədi. Müharibənin bu acı təsadüfü Qubadovlar ailəsində qəribə kövrəlmələr doğurdu. Avqustun 22-də Arif hökmən evə getməli idi. Həmin gün toy nəzərdə tutulmuşdu. Dəvətnamələr yazılıb paylanmışdı. Nə edəsən? Müharibənin sərt qanunları var. İş elə gətirdi ki, hərbi əməliyyatlar davam etdiyindən Arif ön xətdən ayrılmağa imkan tapa bilmədi. Toy təxirə salındı. Yeni dəvətnamələr sentyabrın 20-nə yazılanda Ruqiyyə xala hər ehtimala qarşı oğluna təsirli bir məktub yazdı. Məktub bu sözlərlə bitirdi: “Arif, mənim əziz balam, bilirəm, Vətəni qoruyursan, amma gərək bizi də başa düşəsən. Heç olmasa, birgünlüyə icazə alıb gəl. Məncə, sənin kimi oğula komandir etiraz etməz. Gözümün işığı, bu dəfə camaatı aldada bilmərik. Hökmən gəlməlisən. Barı gələn qonaq görsün ki, bəy toydadır. Yoxsa nə düşünərlər?!”

          Sözün düzü, bu və ya digər səbəblərə görə nə ananı qınamaq olar, nə oğulu, nə də onun komandirini. Ölkəmiz müharibə şəraitində yaşayır. Belə məqamda namuslu adam üçün  birinci yerdə Vətən durur, sonra ailə və biz. Elə Vətən də o zaman  əsl vətən olur ki, onu kiçikdən-böyüyə qədər hamı duyur, sevir və qiymətləndirir. Arif kimi, onun anası, qardaşları kimi...

            Xoşbəxtlikdən döyüşçü toyu bu dəfə baş tutdu. Məzuniyyət vədəsi çatan Arif birgünlüyə yox, lap toyun toy əndazəsində keçirilməsi üçün lazımi vaxtda gələrək, anasının xoş niyyətlərini həyata keçirdi.          

                                                                * * *

             İgid döyüşçü Arif  Vəliş oğlu Qubadov gözlərini dünyaya 1966-cı il sentyabr ayının 20-də Cəlilabadın Əliqasımlı kəndində açıb. Evin sonbeşiyi kimi çox əzizlənib, hərtərəfli qayğı görüb. Atası dünyasını dəyişdiyinə görə böyük qardaşı Qurbanın himayəsi altında yaşayıb. Uşaqlıq həyatından çox gileyli deyil. Adi kənd uşaqları kimi orta məktəbi alababat oxuyub qurtardıqdan sonra zəhmətə bağlanıb. Ağır əməkdən çəkinmirdi. Ev-eşik işləri ilə bağlı üzərinə düşən vəzifələri bezikmədən yerinə yetirirdi. Lakin nədənsə hiss edirdi ki, hələ həyatda öz yerini tapmayıb. Bir müddət ayrı-ayrı sənətləri öz ürəyində çək-çevir etsə də qəti addımını əsgərlikdən sonra atmaq qərarına gəldi. Belə fikirləşdi ki, hər zamanın öz hökmü var, tələsməyə dəyməz.

             Sənət seçməkdə tələsməyən Arifi danlasalar da, o, öz aləmində qapanıb dururdu. Bir qulağı səsdəydi: Haçan qapımızı döyüb  əsgərliyə çağırış vərəqini verəcəklər. Doğrudan da, Arifin bir özü, bir sözü. Düz vədəsində, əsgər yaşı tamam olan kimi hərbi borcunu ödəməyə yollandı. Ordu həyatının sərt qanunları, ağır iqlim şəraiti onu daha da möhkəmləndirdi.

             Buryatiya vilayətinin Ulan-ude şəhərində daxili qoşun hissələrində bir il altı aylıq əsgərliyini başa vurduqdan sonra intizamı, bacarığı, ən önəmlisi isə öz dəyanəti, qeyrəti  ilə yoldaşlarını üstələyən Arifi komandanlıq böyük  məmnuniyyətlə gizir məktəbində oxumağa göndərdi. Arif hərbi təhsil prosesində tədricən duyub ki, həyatda özünə  layiq  yeri tutmaqdadır. Eyni zamanda peşə ilə bağlı nəzər nöqtələrini dəqiqləşdirib.  Əsgərliyədək durğun  həyat keçirən bir cavanın xarakterində birdən-birə keyfiyyət dəyişiklikləri əmələ gəlib. Bəzən sıxıntılı anlar yaşasa da öz bəxtindən küsməyib. Sanki dan yerinin nuru yanıb qəlbində, gözlərində. Ləyaqətli, mərdanə əməlləri ilə xidmət etdiyi hərbi hissədə arifliyini gerçəkləşdirib. 1990-cı ilə qədər orada gizir kimi çalışıb. Hərb sənətinin adi vərdişlərindən tutmuş, dolanbaclı yol-izinədək hər şeyi görüb-götürən Arifin həyat eşqi güclənib. Məmləkətimizdə vüsətlənən milli oyanış işartıları Arif Qubadovu da özünə doğru çəkib. Gündən-günə artan ictimai-siyasi təbəddülatlara biganə qalmayaraq, birdəfəlik Bakı şəhərinə qayıdıb. Nəhayət, qeyrətli vətən oğlunun müqəddəs cəbhə dəqiqələri yetişib. O, ön atəş xəttinə çıxan “N”  hərbi hissəsinin birinci taborunda ikinci bölüyün baş çavuşu təyin edilib. Sonra ilk sınaq kimi ixtiyarına bir taqım veriblər. Əslində isə əksər hallarda  şəraitdən asılı olaraq bölüyü idarə edirdi. Döyüşdən-döyüşə yüksək zabitlik məziyyətləri pardaqlandı. Çünki onun hədəfi bəlli idi. Hədəfə doğru gedən yolda heç bir təbii qüvvə Arifin cəsarətini kəsərdən sala bilməzdi. Axırda bölük komandirliyi də rəsmiləşdirildi – bu, Arif Qubadovun müqəddəs hesab etdiyi arzulardan biri sayılırdı...

                                                               * * *

             Nər igidlərimizin hünərinə sığınmış Sədərəyin nə gecəsi gecə idi, nə də gündüzü gündüz. Sədərək və onun hünərvər müdafiəçiləri sanki axırıncı dəfə sınağa çəkilirdilər.  Ulu yurdun müdafiəsi ilə bağlı ümidlər bir andaca sönüb yox ola bilərdi. Ağzından son nəfəs çıxanadək əyilməyən əsgərlərimiz Miltəpənin  yamacında mövqe seçmişdilər. Düşmən lap yaxında idi.  Savaşın müşküllüyü onda idi ki, bizimkilər aşağıdan yuxarı atəş açırdılar. Miltəpəyə ağalıq edən erməni hərbi qüvvələri Sədərəyi əl içi kimi görürdülər. Nə tərpənmək asan idi, nə də sürünmək. Yalnız hava qaralandan işıqlaşana kimi müdafiə qurğuları hazırlanır və müxtəlif maskalanma işi görülürdü. Mövqe döyüşünün vaxtı-vədəsi yox idi. Bəzən səhər, bəzən axşam çağı aramsız atəşlər açılır, topların, minaatanların ərşə bülənd olan uğultulu səsləri göyü-düzü, dağları titrədirdi.

            Arifgilə  ancaq müdafiə komandası verilmişdi. Dumanlı xəyalların sehrli dairəsində darıxan Arif gecə düşəndə səngərləri gəzir, əsgərlərinə birbəbir tapşırırdı:

            - Mənim igidlərim, sizə çox inanıram. Gücünüzə yaxşı bələdəm. Amma gənc əsgərlər sarıdan bir az narahatam. Sözüm onlaradır. Qulağınızı açıb yaxşı-yaxşı eşidin. Əgər kim qorxaqlıq edəcəksə, bəri başdan qərarını versin. Qəti sözümdür. Mən buraxılan səhvə görə heç kimi bağışlamayacağam. Geri çəkilən əsgər hər şeyə öz başı ilə cavabdeh olacaq. Yaxşı-yaxşı düşünün, ehtiyatlı hərəkət edin, yoxsa yalnız  özünüzü deyil, hamını itirərsiniz.

            1992-ci il noyabrın 25-də dan yeri söküləndə sanki hər iki tərəfə “sükut” komandası verilmişdi. Nə güllə, nə də texnika səsi eşidilirdi. Döyüşdənkənar məqamlarda “mən də varam” iddiası ilə havaya boş güllə atan əsgərlər də susmuşdular. Günortayadək bu sükut davam etdi.  Taqım bu gün səhər  toqqa altını yaxşıca bərkitmişdi ki, gün ərzində yeməyə çox vaxt itirilməsin. Arif düşmənin ehtimal edilən  həmləsini gözləməkdən usanaraq beş dəqiqəlik mürgüləmək istədi. Başını yataq kisəsinə qoymaq istəyəndə qəfil bir partlayış onu səksəndirdi. Topların vurhavuru başlandı. Arif sərt bir sıçrayışla yeraltı qazmadan çıxıb döyüş vəziyyətini aldı. Rabitəçi qərargahdan gələn komandanı ona çatdırdı:

           - Yoldaş komandir, komanda verilib ki, düşmənin bir gülləsi də cavabsız qalmasın.

            - Bizdən  arxayın olsunlar – deyə Arif narahat olmayan bir tərzdə düşmən mövqeyini izləməyə başladı...

            Ölüm sacan güllələr yağış kimi yağırdı. Payız küləyindən qan iyisi, ölüm havası gəlirdi. Əsgərlər mərdanə müqavimət göstərir, düşmənin vacib hədəflərini oda bələyir, həmçinin komandirin vəziyyətə uyğun verilən əmrləri ilə tez-tez  yerini dəyişir, taktiki hiylə qururdular.  Yerdəyişmədən ayrı sərfəli yol yox idi.  Hər yan qaya olduğuna görə zərblə yerə düşən mərmilər, minalar öz qəlpəsindən savayı qan qoxuyan iri, sal qayaların didik-didik olmuş parçalarını səngərə səpələyirdi. Sağ-sol cinaha da göz gəzdirmək çətinləşirdi. Belə ağır şəraitdə necə hərəkət edəsən ki, yaralanmayasan? Nə qədər yaxşı sığınacaq  seçsən də  qaya parçaları səni yaxalayır. Fədakar arifçilər sönməz bir ruh yüksəkliyi ilə döyüşürdülər. Sıravi Rövşən Vəliyev sərrast güllələrlə düşməni susdururdu.  Kiçik qaya parçaları  onu zədələsə də, civə damlası kimi oynayır, mövqedən-mövqeyə keçirdi. O gah sağa, gah sola çəkilərək düşmən qüvvələrini bir müddət çaşdıra bildi. Lakin birdən-birə qana boyandı...

         Ən çox rəğbət bəslədiyi Rövşənin şəhid olması Arifin qəzəb hissini yaman coşdurdu. Özünə xeyli güc gəlsə də, sakitləşə bilmirdi. O qədər qeyzlənmişdi ki, çırtma vursaydın qanı çıxmazdı. İçin-için qovrulmasın, bəs neyləsin! Rövşən kimi ciyərli bir əsgərini itirmişdi. Onun hələ torpağa tapşırılası çağı deyildi. Mina  onun yanında  yerə düşüb partlamasaydı, bəlkə, həlak olmazdı. Öz içində yanan Arif daha bir yerdə qərar tuta bilməyərək sağ cinaha doğru hərəkət etdi. Bir düşmən pulemyotunu özü susdurdu. Azacıq sakitləşdi. Seyrək-seyrək mələşən düşmənin snayper gülləsi  onu addımbaaddım izləsə də, Arif öz təhlükəsizlik  çevrəsindən kənara çıxmamışdı. Rabitəçi məlumat verdi ki,  altı əsgərimiz  yaralanıb. Komandirin özü iki yaralını sürüyərək  arxaya apardı ki, bəzi əsgərlər döyüşdən yayınmasın. Dərhal ilk  yardım da göstərdi.

           Düşmən tərəfi itki verdikcə yavaş-yavaş susurdu ...

                                                          * * *

           Arif Qubadov ədalətli, iradəli,  insaflı, çox səmimi komandir kimi döyüşçülərinin gözündə əzəmətli bir ümid heykəlinə dönmüşdü. Komandirin yenilməz  gücünə güvənən sıravi Elxan Vəliyev söyləyir:

          - Həmişə zabit Arif Qubadovun tabeliyində  olmuşam. Qayğıkeş komandir kimi ona hörmətimiz coxdur. Bizi komandirimizə bağlayan onun ağlının nurudur. Hərbi əməliyyatları bacarıqla həyata keçirdiyinə görə ümidlə hücuma keçirik. O, döyüşdə buraxılan səhvə görə heç kimi bağışlamır və buna səbəbə görə ondan incimirik.

          Arif ehtiyatı əldən verməyən , öz səfərbəredici mühakimələri ilə əsgər qəlbini fəth edən tədbirli  komandirdir. Öz bölüyünün qarşısında  duran düşmən müdafiəsinin  ön xəttini, atəş vasitələrini, maneə və əngəllərin xarakterini, həmləyəkeçmə və təhlükəsizlik sədlərini kəşfiyyat yolu ilə  müəyyən etməsə, hücum üçün qətiyyən qərar qəbul etməz. Adəti üzrə şəxsən özü də kəşfiyyata gedir və hər bir döyüşçünün cəsarət hissini gücləndirməyə çalışır. “Komandir bölüyün  hara və necə həmlə edəcəyini  gözü ilə qabaqcadan görməyibsə, onun döyüşdə üstün gələcəyinə şübhəm var” deyir:

           – Necə deyərlər, döyüş əvvəlcə komandirin beynində başlayır, çoxsaylı həmlə və müdafiə variantları düşünülür, bütün qüvvə və imkanlar götür-qoy edilir, planlaşdırılan döyüşün bütün incəlikləri komandirin beyninə həkk olunur, sonra gerçək fəaliyyətə imza atılır. Döyüşün gedişi zamanı uzaqgörənlik mühüm amil sayılır. Əməliyyatın xarakteri mürəkkəbləşdikcə bölmələri effektli yollarla idarə etmək üçün komandirin analitik qabiliyyəti ilə bağlı tələblər artır. Nəhayət, belə bir müdrik fikri  unutmaq olmaz ki,  cəsarət qurtaran yerdə əsarət başlayır. 

                                                            * * *    

            Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı, general-mayor Rövşən Əkbərov öz sevimli zabiti haqqında çox zəngin və səmimi təəssüratlara malikdir:

         – Zabit Arif Qubadov tabeliyində olan əsgərlərlə istənilən ağır döyüşə inamla atılır və uğurlu nəticələrlə döyüşü başa vururdu. O, şəxsi heyətin gözündə əsl şəxsiyyət sayılır, komandir kimi sevilirdi. Bu hörmət səbəbsiz deyildi. Ən böhranlı vəziyyətdə çıxış yolu taparaq tabeliyində olan döyüşçüləri xilas edən Arif Qubadova daim rəğbət bəslənirdi. Bir məsələ də bizə yaxşı bəllidir ki,  Qarabağ döyüşlərində şəxsi heyətin yükü ağır olmuşdur. Əsgərlərin təlim keçmədən döyüş əməliyyatına daxil edilməsi komandir işini daha çox müşkül hala salırdı. Bu da həmin tarixi dövrün təbii təzahürlərindən biri sayıla bilər. Aydın məsələdir ki, komandirin döyüşdə idarəetmə fəaliyyəti istənilən rəhbərin işindən dəfələrlə ağırdır. O, döyüş tapşırığının təşkili  və müvəffəqiyyətlə yerinə yetiriməsi ilə yanaşı əməliyyatın az itki ilə başa vurulmasına, bölmələrin daimi döyüş hazırlığına görə cavabdehlik daşıyır. Arif Qubadov bu məsuliyyəti yaxşı anlayır və tabeliyində olan bölmələri uğurla idarə etmək, həmçinin müasir döyüş fəaliyyətinin xarakterinə uyğun tələblərin öhdəsindən gəlmək üçün zəruri komandir keyfiyyətlərinə malik idi. O, döyüş fəaliyyətinin dərinliyi artdıqca düşmən tərəfindən görülən əks-tədbirlərin gizli planı barədə hərtərəfli məlumat toplayaraq döyüşün təşkili üçün lazımi qərar qəbul etmiş və əksər hallarda məqsədinə çata bilmişdir.

          Arif Vəliş oğlu Qubadov müstəqil məmləkətimizin əsl aşiqi olmuşdur. O, milli dövlətçiliyimizi hərraca qoyan namərdlərin, sapı özümüzdən olan “baltaların” qənimi, Vətən torpağının hər qarışığının qorunması üçün canından keçməyə hazır olan igid kimi hər bir vətən oğluna yaxşı tanışdır. Qədirbilən xalqımızın  taleyüklü, həlledici dəqiqələrində öz mənəvi ləyaqətini mərdanə açıqlamış Arif Qubadovun  bölüyü dövlət çevrilişinə  cəhd edən cinayətkar  qrupları  beşikdəcə  məhv etmişdir. Milli dövlətçiliyimizi qoruyarkən şəxsi igidlik və şücaət göstərdiyinə görə  yenilməz komandirimiz Arif Qubadov Azərbaycan Respublikasının  Prezidenti Heydər Əliyevin 4 aprel 1995-ci il tarixli fərmanı ilə “Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı” fəxri adına layiq görülmüşdür.

           Dəyərli ömrünün məsul anlarında özünü yox, doğma vətəni və xoşniyyətli xalqını düşünən, müqəddəs torpaqlarımız naminə canını odlara yaxan Arif müstəqil Azərbaycanın sabahına, qələbə gününə doğru çıraq tutan qəhrəmanlarımızdan biri olmuşdur. O,  ulu tanrının bəxş etdiyi qısa , lakin çox dəyərli ömründə Vətən savaşı səngərlərində təkcə qəhrəmanlıq nümunələri yaratmamış, həm də özünə layiq igidlər yetişdirmişdir.

                                                                      * * *

            Arif Qubadov şəhadət şərbətini səngərdə  içə bilmədi. Ön xətdə xidmətini başa vurduqdan sonra dinc həyatda 26 sentyabr 2009-cu ildə müalicə olunduğu  Gülhanə Hərbi Tibb Akademiyyasında dünyasını dəyişdi.  Heç bir halda Arifə “öldü” sözünü yaraşdırmaq mümkün deyil. Ana yurdunu bütün varlığı ilə sevən, onun hər qarışı uğrunda özünü qurban verməyə can atan bu igidə necə “öldü” deyə bilərik. Onun mərd və xoş siması gözlərimiz önündə  tez-tez canlanır. Arifə qəlbən bağlı olan səngər qardaşları, doğmaları, tanışları onu unuda bilmirlər.

            Ömrünün qürub cağında “ mən gedirəm” demədi. Və bu mənada o haqlı idi. Arif bu gün yetişdirdiyi döyüşçülərin əməllərində yaşayır. Başqa sözlə desək, biz Arif Qubadovu cismən itirmişik, o ruhən qəlbimizdə yaşayır və əbədi olaraq yaşayacaqdır !  

                                                                                                     İbrahim Məsimoğlu,

                                                                                                      hərbi-yazıçı jurnalist