BİZİ QƏTİ QƏLƏBƏYƏ SƏSLƏYƏN RƏSM ƏSƏRİ

                        

                 

Rəsmin müəllifi: Əmirxan Noir        

       Milli təsviri sənət tariximizdə yeni doğulan əsərin adı çox düşündürücüdür. “701: kəlbəcərlilərin xilasında” adını daşıyan bu rəsm əsəri Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Qeyri – Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Şurasının maliyyə dəstəyi ilə işıq üzü görmüşdür. Məşəqqətli Kəlbəcər işğalı ilə bağlı döyüş səhnəsini yağlı boyalarla canlandıran bu nəfis və eyni zamanda qürur doğuran təsviri sənət nümunəsi “Azərbaycan  Respublikasının ərazi bütövlüyü uğrunda gedən müharibə zamanı hərbi hissələrin göstərdikləri qəhrəmanlığın hərbi qulluqçular və gənclər arasında təbliği” mövzusunda həyata keçirilən dəyərli bir layihənin tərkib hissəsidir. Layihənin rəhbəri  Müharibə Veteranları və Beynəlmiləlçi Hərbçilər İctimai Birliyinin sədri, ehtiyatda olan polkovnik Əzizaga Qənizadədir.

       İstedadlı rəssam Əmirxan ( Noir) Nadir oğlu Babayevin gözəl fırça məhsulu olan bu əsər Kəlbəcər rayonunda son həddə çatan mühasirə böhranının çox baxımlı təzahürlərini əks etdirir. Təlatümlü döyüş səhnəsinin mürəkkəb və heyrətli dinamizmi, coşqun həyəcanlı duyğular aləmi, habelə 701 saylı hərbi hissə döyüşçülərinin fədakarlığı, yenilməz dözümü universal görünüş yaradır. Təsvir edilən möhtəşəm ulu dağlar yurdunun, demək olar ki, hər guşəsində qəti və amansız intiqam səsi, erməni işğalçılarına qarşı intiqama çağırış harayı yüksəlir. Qabarıq şəkildə göstərilir ki, mühasirə məngənəsi tədricən bütün imkanlarımızı sıxışdıraraq bizi dar və üzücü bir dalana sürükləyir. Çıxılmaz vəziyyətə baxmayaraq Azərbaycan Ordusunun ilk təməl daşını qoyan və kifayət qədər döyüş təcrübəsi qazanan 701 saylı motoatıcı briqadamızın mətin döyüşçülərinin odlu nifrət və qəzəbi, yenilməzlik hissinin doğurduğu nikbin bir ovqat rəsm mənzərəsinin mənəvi ruhuna hakimlik edir. Kütləvi qəhrəmanlığın ölçüsüzlük hüdudları insanı riqqətə gətirir. Qeyri-ixtiyarı olaraq iç dünyamızda bizi hərbi savaş bəhsləşməsinin fəxri kürsüsünə qaldıran hakim bir qüvvə ərsəyə gəlir.

       Sual oluna bilər: bu cəsur döyüşçülər üçün vətən sevgisinin həddi varmı?! Əlbəttə, yox! Vətənə vurğunluğun son həddi şəhidlikdir! Bu müqəddəs ideyaya söykənərək  ilk briqadamız özündən sayca on iki qat üstün olan azğın daşnak quldurlarına son nəfəsədək güclü müqavimət göstərmişdir  və  nəticədə Kəlbəcərin dinc əhalisinin təxminən 99 faizi təxliyə edilmişdir.

         Rəsm əsərinin süjet xətti gərgin mühasirə durumunda ilk briqadanın erməni işğalçılarına qarşı dirənişinin bir neçə məqamını əhatə edir: 4-cü taborun komandiri baş leytenant Mahir Quliyev öz cəsur döyüşçüləri ilə Tuneldən keçə bilir. Sərhəd zonasından düşmənin uzanan tanklar sırası mühasirəni daha da gərginləşdirir. Rayon mərkəzində dinc əhalinin təxliyəsi hava yolu ilə icra edilir. Eyni zamanda düşmənin hava hədəfləri vurulur, zirehli döyüş texnikası odlanır, xeyli canlı qüvvəsi  məhv edilir. Hər halda mühasirə öz acı nəticəsini ortaya qoyur. Tunel bağlanır. Yalnız bir ümid yolu qalır. O da qarla kilidlənmiş Murov yoludur. Mətin birinci briqada düşmənin “ təslim ol “ ultimatumuna baş əymir, ona əsl döyüş dərsi verir və mühasirəni mərdanə yarır. Düşməni dəhşət hissi bürüyür: Necə ola bilər ki, sayca özündən on iki qat az olan bir hərbi qüvvəni mühasirə dairəsində susdura bilmir. Necə ola bilər ki, müdafiə xətti norma həddindən üç dəfə çox uzadılan bir qoşunu təslim edə bilmir. Necə ola bilər ki, aramsız vuruşan, təminat qıtlığı içərisində güzəran keçirən bir ordu hissəsinin müqavimətini qıra bilmir. Əlbəttə, bu haqlı suallara niyə cavab tapılmasın?! Tarixən bizə qonşu olan və bizi yaxşı tanıyan düşmən, söz yox ki, öz torpağına qəlbən bağlı azərbaycanlıların mərdliyinə, yurd eşqinə, fədakarlığına şübhə edə bilməz. Onların içərisində bu həqiqətləri etiraf edən rəsmi mənbələr də az deyil. Amma nə faydası?! Daşnak hansı biçimdə olursa-olsun içində daim xain nəfəs hakimlik edir...

         Bu rəsm əsəri, səhv etmirəmsə, Qarabağ savaşı ilə bağlı qanlı-qadalı döyüş səhnələrini canlandıran ilkin əsərdir. Vətən qayəli rəssam fırçasının çeşidli rənglər axını erməni faşizminə qarşı sonsuz qəzəb və nifrət hissinin ağırlığı altında Kəlbəcər işğalının acı reallığını əks etdirməklə yanaşı müdrik  xalqımızın azadlıq eşqini, onun  azğın düşmən üzərində hökmən qələbə çalacağına inam hissinin varlığını çox təbii bir üslubda təsdiqləyir. Yağlı boyaların gücünə arxalanaraq rəssamın canlandırdığı  Azərbaycan əsgərinin rəşadəti, cəsurluğu, igidliyi, yenilməzliyi bizi hədsiz dərəcədə ruhlandırır.

        Boyaların məna vəhdətini, əsas məntiqi vurğusunu hərbi təfəkkür süzgəcindən keçirərkən çox təbii surətdə hərbi həqiqətlərin gerçək təsvirini, işğal faktını doğuran səbəblərin çılpaq doğruluğunu danmaq olmur. Güclü fəlsəfi yük daşıyan və işğal hadisəsinin  hərbi-fəlsəfi çözümünü düzənləyən bu fırça məhsulu vətən torpağının nə qədər müqəddəs, nə qədər əziz olduğunu bir daha sübuta yetirir, eyni zamanda insan qəlbində doğurduğu işıqlı yurddaşlıq duyğusu, təlqin etdiyi analitik təsvir qavrayışı  laqeyd ürəkli adamları da öz təsiri altına salır. Rənglərin dil genişliyi müxtəlif emosional çalarları yaratmaq, qrafik üsulları bir neçə səpgidə uyğunlaşdırmaq , yəni uyğun cizgiləri kombinasiya etmək, mənalı xətlərdən yerli-yerində bəhrələnmək yolu ilə heyranedici tonallıq və işıq-kölgə effekti əmələ gətirir. Nəhayət, bu gözəl sənət əsərini hasilə gətirən müəllifə “ əllərinə sağlıq “ sözlərini demək qalır.

       Ayrı nə deyə bilərik?! Bizi ruhalandıran, düşmən üzərində qəti qələbəyə səsləyən rəsm əsərlərinin yeni nümunələrini görmək həsrətindəyik. Axı, yurdun dar günlərində hər bir eloğlumuz öz fəaliyyət meydanında ən azı “Məmməd Araz daşı” olmağa borcludur.                                           

                                                                                                                   İbrahim MƏSİMOĞLU