LABÜD MƏNƏVİ MƏSƏLƏ

 

                                              

           İnsan həyatında dostluq yoldaşlığın ən ali dərəcəsi hesab edilir. Dostluğun ana xəttini mənafe, zövq, baxış, həyat məqsədinin ümumiliyi və digər mənəvi maraqlar tutur. Bəzən ayrıca iki dostun arasında daha ciddi tələblər və şəxsi qanunlar mövcud olur. Bəs, ordu həyatında necədir? Bir il altı aylıq əsgərlik ömrü həqiqi dostluğun təməlini qoymaqdan ötrü kifayət edirmi?

          Mən deyərdim ki, əsgər dostluğu, ordu qardaşlığı insan həyatında yoldaşlığın müqəddəs bir dərəcəsidir. Ana torpağı sevmək, vətən qarşısında öz borcunu ləyaqətlə ödəmək kimi işıqlı, güvəncli vətəndaşlıq hissi çağlayan bir mühitdə  birgə hərəkət etməmək, bir-birini qorumamaq, el-obanı, ulu yurdu, ata-ananı, bacı-qardaşı, ən nəhayət, milli namusu müdafiə etmək üçün savaş dərsi keçməmək mümkünsüz bir fikirdir. Ordu mühitində dost olmaq labüd mənəvi məsələdir. Başqa sözlə desək, əsgərliyə gedib kiminsə dostsuz tərxis olunmasını eşitmək ağlımıza sığan bir şey deyil. Əgər belə adama təsatüf edəriksə, söz yox ki, onu könülsüz təsəvvür etməyə məsburuq. Bu sayaq adamın əgər zəif  bir qəlbə malik olduğunu yəqinləşdirsək, demək, həmin qəlbin açarsızlığı üzərində dayanmalıyıq. Ayrı yol tapa bilmərik. Necə ki, müdriklər insan mənəviyyatının açımı barədə çox gözəl demişlər:       Öz həyatında əsl yoldaşlıq körpüsü qurmaq, həyatı mənalı, ibrətli yaşamaq istəyirsənsə,  öncə öz qəlbinin açarını tap, əgər o açarı aşkarlasan, elə onun gücü ilə hamının qəlbini aça bilərsən.

          Nəcib müqəddəs, ülvi arzularla zəginləşdirən əsgər daşlığı–ordu dostluğu şəraitində hərbçi ürəyi xeyirxahlığa, comərdliyə, alicənablığa həssas olur. Nəticədə əsgər səngər içində, uzunmüddətli istehkam arxasında və yaxud orugah daxilində bahəm çalışdığı, birgə kişilik dərsi keçdiyi, yan-yana yatdığı öz silahdaşlarının mənəvi gözəlliyini hər an hiss edir, mərifət, qnacaq dolu əxlaqi qüvvələr onun varlığında mərd əməllərə doğru güclü meyil doğurur.

         Erməni işğalçılarına qarşı qanlı döyüşlərdə neçə-neçə dostluq, qardaşlıq nümunələrinin şahidi olmuşam. Mən Nizami adlı əsgər tanıyıram ki, özü yüngül yaralı olduğu halda ağır vəziyyətə düşmüş döyüşçü dostunu beş kilometr belində sürünə-sürünə səhra tibb məntəqəsinə çatdırmış, özünü və sevimli silahdaşını xilas etmişdir. Mən Həsən adlı döyüşçü tanıyıram ki, özü hərbi hospitalda can hayında olduğu halda ölümcül yaralanmış cəbhədaşlarına qan verməyə təşəbbüs göstərmişdir. Mən Laçın adlı əsgər tanıyıram ki, Murovdağ kimi soyuq bir səngər şəraitində döyüş postuna gedən fiziki cəhətdən zəif manqa yoldaşına öz yun corabını, yun gödəkçəsini vermiş, nəticədə özü möhkəm soyuqlamışdır. Bax əsl dostlar bunlardır: ciddi sınaqlara tab gətirməyə qadir ürəklərin sarsılmazlığına, mətinliyinə söz ola bilməz. 

          Təbiidir ki, hər bir ordu təmsil etdiyi xalqın, cəmiyyətin tərkib hissəsidir. Bu mənada Silahlı Qüvvələrdə hərbi tərbiyə nə qədər hakim rol oynasa da, bəzi-bəzi fərdlər intizam tələbi ilə çıxış edən ordu əxlaqının təsir dairəsindən uzaqlaşa da bilər. Dostbazlıq, təmənnalı zəmanət, qarşılıqlı surətdə bir-birinin günahından keçmək cəhdi, rəhimdillik  arxasında xudpəsəndlik kimi hallara bəzən təsadüf etsək də, onlar prinsipial, pak və fədakar hərbçi dostluğunun–ordu qardaşlığının kölgəsində mənən yanıb tamam külə dönürlər. Çünki qeyri-pozitiv xarakterli, təhrikli münasibətlər daim könül ağrıları verir. Hamı bu ağrını çox çəkməyə qoymur və məhv edir.  

           Ordumuzda əsgərlər daim bir-birinin şəxsi keyfiyyətlərini qiymətləndirmək üçün böyük maraqla meyar axtarır, dost və dostluq idealı formalaşdırır, habelə öz fərdi məziyyətlərini təkmilləşdirməyə can atırlar. Əlbəttə, bu proses nə qədər davam etsə də, ayrıca bir əsgərin taleyində bir il altı aydan çox getmir. Ona görə də tərxis məqamınadək hər bir əsgər özünə xatirə dəftərçəsi tutur. Bu barədə  gəlin zabit Şahin Həsənzadənin fikirləri ilə tanış olaq: “Hərbi hissəmizdə əsgərin xatirə dəftərçəsi yaratması ənənə halını almışdır. Burada silahdaşların ürək sözləri, şəkilləri yapışdırılır və ev ünvanları qeyd edilir. Əlbəttə, ev ünvanıgələcəkdə əsgər dostluğunun davamlığı üçün götürülür. Bəzən bir dost tərxis olur, digəri orduda qalır və nəticədə onların hərbi hissədə görüşmək zərurəti meydana gəlir. Biz belə xoş hadisələrin çox şahidi olur, onlara mənəvi dəstək verir, daha yüksək ordu qardaşlığı şəraiti yaradırıq. Bu günlərdə topçu əsgər Lətif Əzizoğlunun xatirə dəftəçəsi təsadüfən əlimə keçdi. Orada dostluq barədə yazılmış nə qədər qiymətli sözlər, fikirlər oxudum. “Dostun yoxdursa, axtar, tapdınsa, onu qoru!”, “ Dostu olmayanın günü xoş keçməz”, “Dost  dostdan inciyər, amma qəlbində dönməz”, “ Əsgər dostlarının ayrılığından düşmən sevinər”, “ Yaxşı dost qardaşdan irəlidir”, “ Yaxşı dost yaman gündə tanınar”.

           Ordumuza qədəm basan gənc əsgər hərbi and içərkən sanki dostluq adına da imza qoyur. Müxtəli imkanlı, taleli ailədən gəlmiş əsgərin cürbəcür xarakteri  ordu əxlaqının, hərbi tərbiyənin təlqinedici gücü ilə tədricən vəhdət təşkil edir. Bəzən bir manqa sırasında xidmət keçirən 7-8 insan xarakteri bütövləşir. Çünki bu sırada söhbət yalnız vətəndən gedir. Vətən ideyası ilə nəfəs alan, yaşayan, əməlləşən bir yerdə əsgər dostluğu–ordu qardaşlığı dərin özül qoyur, möhkəm qol-budaq atır.   

                                                                              İbrahim MƏSİMOĞLU